بازنمایی کلیشه‌های جنسیتی در رسانه: مطالعه ادبیات داستانی آل‌احمد

مرد یا زن بودن، تصورات و پیش‌فرض‌هایی را به دنبال دارد که در فرهنگ هر جامعه‌ای تا حدودی متفاوت است. این تصورات، کلیشه‌های جنسیتی نامیده می‌شود که کمابیش در هر جامعه‌ای وجود دارد. بر اساس کلیشه‌های جنسیتی، زنان و مردان در جامعه دارای ویژگی‌های خاص، رفتار خاص و حالات روانی خاص هستند و قابلیت انجام وظایف و کارهایی را دارند که به صورت معمول با یکدیگر متفاوتند. کلیشه‌ها در درون فرهنگ جوامع و به همراه دیگر عناصر فرهنگی از طریق نهادهای‌های اجتماعی مانند خانواده، رسانه‌های گروهی، گروه همسالان و نظام آموزش در طی نسل‌های متمادی بازتولید می‌شوند. رسانه‌های همگانی در کنار خانواده و آموزش و پرورش، از جمله عوامل جامعه‌پذیر کردن افراد یک جامعه هستند. آنچه رسانه‌ها به نمایش می‌گذارند هم برگرفته از فرهنگ جامعه است و هم تأثیرگذار بر آن. در این میان کتاب یکی از رسانه‌های همگانی است که از طریق انعکاس هنجارها، ارزش‌ها و تفکرات موجود در جامعه، به بازتولید فرهنگ جامعه می‌پردازد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی کلیشه‌های جنسیتی موجود در ادبیات داستانی آل‌احمد می‌باشد. بدین منظور تمام آثار داستانی آل‌احمد مورد بررسی قرار گرفت. روش مورد استفاده در این پژوهش، تحلیل محتوا می‌باشد. یافته‌ها نشان از وجود کلیشه‌های جنسیتی (پر حرفی، خرافاتی، هیجانی و انفعال برای زنان و پرخاشگری و عصبانیت و سلطه‌گر بودن برای مردان) در داستان‌های آل‌احمد بوده و در این میان کلیشه‌های زنانه برجسته‌تر و از نظر تعداد سهم بیشتری را به خود اختصاص داده است.